Zwijgen is geen optie

Wim Van Lancker: Vanuit welbegrepen eigenbelang

Met Wim hadden we het over armoede. Over ons systeem van sociale zekerheid en hoe het automatisch de meest kwetsbare mensen benadeelt. Over leven in schaarste en wat dat met je mentale bandbreedte doet. Over een nieuw verhaal dat terug de solidariteit voorop stelt.
Lees hier meer over het gesprek: zwijgenisgeenoptie.be/wim-van-lancker/
Hoofdstukken
(2:06) Hoofdstuk 1: 40 jaar dezelfde cijfersOver de armoedecijfers. Over het falen van beleid en over de economische en culturele veranderingen sinds WOII tot nu. Over de switch van institutionele solidariteit naar wederkerigheid en persoonlijke verantwoordelijkheid.
(13:57) Hoofdstuk 2: SchaarsteOver de veranderende arbeidsmarkt en de holle retoriek van het omscholen en kneden van mensen naar de nieuwe jobs. Over wat schaarste doet met een mens en waarom streng beleid averrechts werkt. Over het buikgevoel van de kiezer en waarop de politicus hem aanspreekt. Over een nieuw politiek project rond institutionele solidariteit.
(26:06) Hoofdstuk 3 : Een superinteressante analyse van de sociale zekerheid deel 1Over het ontstaan van de sociale zekerheid via zogenaamde 'mutualiteiten' ofte collectieve spaarkassen van fabrieksarbeiders. Over het universeel maken van dat systeem, steunend op een eerlijke spreiding van de risico's en een gedeelde wens naar stabiliteit. Over de huidige toestand en de risico's die helemaal anders verdeeld zijn.
(33:42) Hoofdstuk 4: Een superinteressante analyse van de sociale zekerheid deel 2Wim gaat in meer detail in op de financiering van de sociale zekerheid en legt uit waarom het systeem vandaag onder druk staat. Over politieke inmenging en ideologische keuzes die de meest kwetsbare mensen treffen.
(41:41) Hoofdstuk 5: Welbegrepen eigenbelang of welbegrepen solidariteit?Over een nieuw verhaal waar iedereen zich in kan vinden of op z'n minst de zoektocht naar overlappende belangen zodat genoeg mensen uit welbegrepen eigenbelang kiezen voor dit samenlevingsmodel. En is er dan geen besef nodig van de luxe waarin we met 85% leven zodat er voldoende volk tegen armoede kan strijden. Want hoe kan je strijden voor een groot verhaal als je in overlevensmodus zit. En wat dan met klimaat en al die andere problemen?
(55:03) Hoofdstuk 6: Center ParcsOver de luxe waarin onze Middenklasse verkeert en het moraliserend vingertje die ze daar op wijst. Over de wortel en de stok en wat is dan het welbegrepen eigenbelang van waaruit een ingenieur voor een solidair systeem zou moeten kiezen? Over dreigende instabiliteit en hoe we iets kunnen veranderen voor de problemen echt groot worden.

Joris Luyendijk: De geest is uit de fles

Met Joris hadden we het over de media, over polarisering, over klimaat en over sociale rechtvaardigheid. Over of de mens fundamenteel goed of slecht is. Over waarom het niet beter wordt.
Lees hier meer over het gesprek: https://zwijgenisgeenoptie.be/joris-luyendijk/
Hoofdstukken
(0:00) Intro
(2:50) Hoofdstuk 1: Content consumerenOver een eigenwijze Joris die niet functioneert binnen organisaties en zijn eigen weg kiest. Over de visie van Joris op media en hoe hij zelf omgaat met traditionele en sociale media.
(10:26) Hoofdstuk 2: De geest is uit de flesOver kritische journalistiek die door de pyromaan gebruikt wordt om het kot in brand te steken. Over de twijfel en de nieuwsgierigheid die het moeten opnemen tegen de angst. Aan de hand van onze pereceptie over het Midden-Oosten en onze perceptie over de bankenwereld vertelt Joris over de hypocrisie onder zijn hoogopgeleide lezers.
(19:14) Hoofdstuk 3: Legitieme en illegitieme grievenOver systeemkritiek en de moeilijkheid om terechte van onterechte kritiek te onderscheiden. Over het toenemende wantrouwen ten opzichte van de elite.
(27:54) Hoofdstuk 4: Twee verdiepingenOver de treinchauffeurs en de installateurs van zonnepannelen enerzijds en de high potentials anderzijds. Over de onoverbrugbare kloof tussen die twee groepen en de realisatie dat Joris lezers uit groep 2 komen. Over het hiërarchisch organiseren van de samenleving en de ellende waar dat toe leidt.
(33:27) Hoofdstuk 5: Twijfel aan de twijfel Een kritiek op de linkerzijde die leidt tot een bedenking over neutraliteit die niet bestaat. En dan een existentiëel gesprek over twijfel aan de twijfel, waarbij Joris eerder de autoritaire kant opgaat en liever gewoon sommige debatten buiten de publieke opinie houdt. Over burgerberaad als alternatief daarvoor.
(47:04) Hoofdstuk 6: De sprookjesOver het laatste boek van Joris, De Zeven Vinkjes, en hoe hij daar wel een horizon ziet en optimisme voelt. Het contrast met de andere grote uitdagingen waarop hij werkte en een poging van Anthony om datzelfde optimisme op die domeinen toe te passen.
(53:51) Hoofdstuk 7: Waarom wordt het niet beter?Over wat 'beter' betekent en over het belang van de discussie over schijnbaar neutrale woorden als beter. Over gefilosofeer als vertrager van verandering.
(01:05:54) Hoofdstuk 8: De pauzeknopJoris en Anthony gaan verder over het concept van de pauzeknop. Is praten een afleiding? Of moet je grondig praten voor je iets doet? En wat doen we bij Zwijgen is geen optie? Duwen wij dan ook op de pauzeknop? En hoe weet je dat dan van iemand anders? Een pittig meningsverschil met een happy end.

Dilara Bilgiç: Je moet het leven

Met Dilara hadden we het over emoties en de behoeftes die daar onder zitten, over polarisering en hoe we ze moeten bestrijden, over het labelen van mensen en onze feilbare hersenen, over preken voor eigen kerk of op de brug blijven staan.
Lees hier meer over het gesprek: https://zwijgenisgeenoptie.be/dilara-bilgic/
Hoofdstukken
(2:15) Hoofdstuk 1: Emotie en behoefteOver het wegdrukken van emotie en onze collectieve incapaciteit om te vatten wat er onder onze emoties zit. Over een andere manier van praten die dat probleem zou kunnen fixen.
(8:12) Hoofdstuk 2: De brugOver moeite in mensen steken terwijl zij dat niet voor jou doen. Over ergens bijhoren of je diffuse identiteit omarmen. Over begrip voor zelfs die mensen die 5 straten van de brug wonen.
(15:59) Hoofdstuk 3: Impliciet racismeOver taal en labels en over ons feilbare denken. Dilara vertelt over enkele onderzoeken die aantonen dat er veel impliciet racisme is, maar ze verbindt daar optimistische conclusies aan, want als het impliciet is, dan is het gewoon kwestie van ander gedrag aan te leren.
(28:30) Hoofdstuk 4: Slachtoffer impliceert daderOver Dilara's onverbeterlijk optimisme en haar weigering om in de slachtofferrol te kruipen. Over je moreel gedragen los van het nut ervan. Over in gesprek gaan met 'de andere kant' en het belang van proberen begrijpen. Over de steeds grimmiger wordende politiek in het Westen en de parallellen met het Turkije waaruit haar vader is gevlucht.
(39:34) Hoofdstuk 5: Preken voor eigen kerkEven een uitstap langs het andere pad, namelijk het pad van de focus op gelijkgestemden en hoe dat ook tot verbetering zou kunnen leiden. Een analyse van de situatie tijdens Corona en de verschillende kampen die ontstaan zijn. En een mogelijk idee om uit die polarisering te geraken.
(50:05) Hoofdstuk 6: PanopticonOver de onmogelijkheid om ervaringen te vergelijken. Dilara demonstreert haar oprechte empathie voor jongeren én ouderen in het lockdowndebat. Over plaats maken voor je eigen behoeftes en emoties en wat dat met je doet. Over het ressentiment dat je zou kunnen voelen voor iemand die een duidelijk moreel kompas heeft en over de bevrijding die Dilara voelde toen ze het wij-zij denken losliet.

Chris Van Lysebetten: Het is als bloemen planten

Met Chris hadden we het over jongerenwerk, over gentrificatie en het preventieve als alternatief voor het curatieve.
Lees hier meer over het gesprek: https://zwijgenisgeenoptie.be/chris-van-lysebetten/
Hoofdstukken
(2:15) Hoofdstuk 1: Bende of clubChris vertelt over zijn eerste projecten, waarbij hij een mandaat had van de minister om met 1 miljoen belgische frank 350 jongeren te helpen. Hij was 29 jaar en had geen ervaring. Hij vertelt heel concreet hoe hij een groep zware jongeren in Ledeberg benaderde.
(11:05) Hoofdstuk 2: GentrificatieOver de Zuidpool in Gent waar 'probleemjongeren' in conflict waren met skaters en waar er nu een algemene werking is met beide groepen. Over de Nieuwe Dokken, waar de kinderen uit de sociale woonblokken slachtoffer dreigen te worden van de stadsvernieuwing en waar Habbekrats die jongeren terug zichtbaar wil maken.
(16:59) Hoofdstuk 3: Triple AHet verhaal van Habbekrats Oostende en hoe ze de kinderen daar vanuit het grimmige Westerkwartier tot in een villa op zeedijk gekregen hebben.
(24:33) Hoofdstuk 4: Curatief vs. preventiefOver het succesverhaal van Habbekrats binnen een steeds grimmiger wordende maatschappij. Over het curatieve dat alle centen krijgt en het preventieve dat volledig verwaarloosd wordt, ondanks dat succesverhaal.

Matthias Vermael: Hoe creëer je een utopie?

Met Matthias hadden we het over inclusie, over subsidies en neokolonialisme, over een nieuwe vorm van leiderschap en over machtsverschuivingen binnen organisaties.
Lees hier meer over het gesprek: https://zwijgenisgeenoptie.be/matthias-vermael/
Hoofdstukken
Hoofdstuk 1: De utopieOver circus als een groep mensen die allemaal op een bepaalde manier anders zijn. Over de utopie van al die mensen te proberen verenigen op één plek en de moeilijkheden die dat met zich meebrengt.
Hoofdstuk 2: NeokolonialismeOver de spanning tussen het subsidiedossier en de realiteit. Over de termen die je moet gebruiken om geld te krijgen die in de realiteit soms meer kwaad dan goed doen. Over doelgroepen, het tellen van gehandicapte kinderen en de verplichting van tijdelijkheid. Over het gevaar van in een neokoloniaal discours terecht te komen.
Hoofdstuk 3: Historische inertieOver de cultuur van een organisatie die soms verandering in de weg staat. Over macht en privilege afgeven en de conflicten die daaraan vooraf gaan. Over wie de sleutel van het materiaalkot krijgt en over nieuwkomers en Vlaams Belangers in één organisatie verenigen.
Hoofdstuk 4: Nieuw leiderschapEpibraties over leiderschap, hoe we er traditioneel naar kijken en hoe dat kijken invloed heeft op de inhoud ervan. Over hoe we er ook naar zouden kunnen kijken en hoe dat organisaties veel rijker zou kunnen maken. Over plaats maken.

Saar Depuydt: Ik heb u gezien

Met Saar hadden we het over mensen op de vlucht, de kampen in Calais en Duinkerke en de overtocht naar het VK. Over het absurde spel tussen Engeland en Frankrijk en het gevecht tegen cynisme.
Lees hier meer over het gesprek: https://zwijgenisgeenoptie.be/saar-depuydt/
Hoofdstukken
Hoofdstuk 1: TransitEen schets van de situatie van mensen op de vlucht in Duinkerke begin 2022. Over de wens om naar het Verenigd Koninkrijk te gaan en de moeilijkheden die je onderweg tegenkomt. Over mensen die over geraken en hoe dan. Over smokkelbendes en politieraids. Over waarom juist Engeland en over de minieme legale route naar Europa.
Hoofdstuk 2: "Ongevallen"Het vervolg van het absurde spel dat gespeeld wordt tussen overheid, mensen op de vlucht en hulporganisaties. Over het grotere schaakspel tussen staten en de gevolgen voor de mensen in de bootjes. Over de 27 mensen die gestorven zijn op de Noordzee en hoe safe passage dat zou kunnen voorkomen.
Hoofdstuk 3: De hypotheek en een glas roséOver hoe 7 jaar in Calais en Duinkerke Saar veranderd hebben. Over haar vrienden en familie vroeger en nu. Over functioneren in onze wereld als je die andere wereld kent en de energie die soms ontbreekt om de ander te overtuigen van het nut van solidariteit.
Hoofdstuk 4: Oorverdovende stilteOver de selectieve aandacht van de media voor dit probleem. Over het gevecht met cynisme als gevolg van die ongevoeligheid. Over de gelijkwaardigheid die er vaak niet is en de traumatische gebeurtenissen die deze mensen hebben meegemaakt tijdens hun tocht.
Hoofdstuk 5: Ik heb u gezienOver hoe er op politiek vlak helemaal niets gebeurt, maar op het niveau waar Saar zit wel vanalles beweegt. Over haar bescheiden rol in dat complexe geheel. Over helpen of ondersteunen. Over ons Westers superioriteitsgevoel dat eigenlijk vrij ongefundeerd is.

Stijn De Roo: De ultieme puzzel

Met Stijn hadden we het over Europese wetgeving, de werking van warmtepompen, risico-rendementsverhoudingen en je energiefactuur. Een gesprek om veel van bij te leren.
Lees hier meer over het gesprek: https://zwijgenisgeenoptie.be/stijn-de-roo/
Hoofdstukken
Hoofdstuk 1: BiodieselStijn vertelt over zijn avonturen met biobrandstoffen. Over palmolie telen in de Grote Meren regio in Tanzania en over de klimaatdoelstellingen die toen een stuk minder ambitieus waren.
Hoofdstuk 2: Spin in een webEen voorstelling van Wattson, watt ze doen en het businessmodel dat dat mogelijk maakt. Een eerste duik in de complexiteit van energierenovatie. Over het financieren van de projecten, het opvolgen en de perfecte combinatie vinden tussen het praktische, het technische, het financiële en het juridische.
Hoofdstuk 3: Waarom ben je niet rijker?Over langetermijnrelaties met klanten en hoe moeilijk dat vandaag is. Over voorspelbaarheid en de ingewikkelde mix van investeringen die ervoor zorgt dat het geheel bankable is. Over impact linken aan financiële incentives zodat het goede ook economisch het meest interessante wordt. Over waarom Stijn nog geen miljonair is en hoe de energieprijzen daarmee te maken hebben.
Hoofdstuk 4: TaxshiftEen analyse van de problemen die ervoor zorgen dat de transitie niet snel genoeg gaat om de doelstellingen van 2050 te halen. Enerzijds de overdreven belasting van gas ten opzichte van electriciteit en de nood aan een taxshift. Anderzijds de beperkingen van nieuwe technologieën zoals de warmtepomp en de nood aan deep renovation.
Hoofdstuk 5: We vinden wel ietsOver het plan van ons beleid om de doelstellingen te halen en de enorme gap tussen droom en daad. Over hoe een warmtepomp werkt als een omgekeerde frigo en over techno-optimisme.
Hoofdstuk 6: Langemarck-PoelkappelleEen gedachte-experiment over het klimaatneutraal maken van Poelkappele en de stappen die we daarvoor zouden moeten zetten. Over afbraak, warmtenetten en wijkrenovatie. Over de grote hoeveelheid praktische bezwaren tussen droom en daad. Een samenvatting en een finale inschatting van hoe hoopvol of depressief we moeten zijn met het zicht op 2050.

Lynn Formesyn: Ik mag niet te gezond lijken

Met Lynn hadden we het over hoe langdurig zieken in onze maatschappij worden behandeld. Over de stelsels en de stigma’s. Over inclusie als de beste preventie.
Lees hier meer over het gesprek: https://zwijgenisgeenoptie.be/lynn-formesyn/
Hoofdstukken
Hoofdstuk 1: GroeipijnLynn vertelt over haar diagnose en hoe lang die op zich liet wachten. Over haar tocht langs de goedkope-geneesmiddelen-rayon en het bestrijden van de pijn.
Hoofdstuk 2: Premie voor rendementsverliesOver werken met een diagnose, inclusieplannen en ergonomische stoelen. Over het rendementsdenken en de slachtoffers ervan. Over wat inclusie voor iedereen zou kunnen betekenen en over hoe onlogisch ons systeem en onze werkcultuur in elkaar zitten.
Hoofdstuk 3: Een supervoorwaardelijk basisinkomenOver de paradox van gaan werken onder het stelsel van invaliditeit. Over het vangnet en de absurditeit van een systeem dat geen tussenweg kent. Over het knelpuntberoep van adviserend arts en de besparingen die op termijn vooral geld kosten aan onze maatschappij.
Hoofdstuk 4: Er is geen collectieve oplossingOver de boosheid die leeft bij Lynn en andere langdurig zieken. Over gedwongen worden tot slachtofferschap en de paradoxale positie van iemand die het lot van zichzelf en lotgenoten wil verbeteren, maar dat niet te actief mag doen omdat ze anders gestraft wordt.

Jihad Van Puymbroeck: Strijden voor het goede

Met Jihad hadden we het over de media en hun onvermogen om een veilige ruimte voor iedereen te creëren. Over online belaging en de gecoördineerde haat die Jihad zelf over zich kreeg.
Lees hier meer over het gesprek: https://zwijgenisgeenoptie.be/jihad-van-puymbroeck
Hoofdstukken
Hoofdstuk 1: GemuilkorfdJihad vertelt voor het eerst over haar start bij de VRT en de gigantische golf van negatieve reacties die ze over zich kreeg omwille van haar naam. En over hoe dat pestgedrag op Twitter eigenlijk wel werkt. Niet omdat ze ontslagen werd, wel omdat ze zich de facto gemuilkorfd voelde.
Hoofdstuk 2: Drie problemen Over de problemen tussen traditionele media en mensen van kleur. Over de vicieuze cirkel, van we vinden ze niet en we vertrouwen ze niet. Over de reden waarom mensen van kleur gevraagd worden, de manier waarop ze gebracht en geframed worden en tenslotte de nazorg die altijd nodig is, maar meestal ontbreekt.
Hoofdstuk 3: Een collectief olifantenvelOver de mentale gevolgen van de backlash. Over het gecoördineerde karakter van die backlash en hoe krachtig dat werkt als taktiek om hele groepen te muilkorven. Over het mes dat langs twee kanten snijdt en de macht van sociale media om dingen aan te kaarten die vroeger nooit aangekaart werden. Over het verschil tussen de man en de bal.
Hoofdstuk 4: Jihad VanOver het onderzoek naar Schild en Vrienden, het dossier, en Jihads beslissing om zich eerst als benadeelde persoon en vervolgens als burgerlijke partij te stellen. Over dat ene kindje dat op de speelplaats opstaat en tegen de pesters in gaat.

Jozefien Mombaerts: Dit is de stem van velen

Met Jozefien hadden we het grondig, open en genuanceerd over zelfdoding en over hoe dat geen individueel maar een collectief probleem is. En dus ook een collectieve verantwoordelijkheid.
Lees hier meer over het gesprek: https://zwijgenisgeenoptie.be/jozefien-mombaerts
Hoofdstukken
Hoofdstuk 1: Gezien wordenJozefien vertelt over het begin van haar relatie met Johan Heldenbergh. Johan zat in een depressie en de roddelpers schilderde haar af als evil stiefmoeder. Over hoe toen 2 zinnetjes in een lezersbrief in de Dag Allemaal troost boden.
Hoofdstuk 2: KousevoetenkermisOver de titel van Jozefiens voorstelling 'Een pleidooi voor zelfmoord'. Over de heftigheid van woorden en het doel van haar voorstelling. Over de reacties van mensen die zelfdoding van dichtbij hebben meegemaakt en zij die er niet mee te maken hebben gehad.
Hoofdstuk 3: Kunnen we het erover hebben?Jozefien gaat in op het thema zelfdoding en waarom ze denkt dat haar voorstelling en het erover hebben preventief kan werken. Het gaat over het grotere maatschappelijke probleem en het pleidooi voor zelfmoord dat onze samenleving eigenlijk voortdurend voert. Over schuld en verantwoordelijkheid.
Hoofdstuk 4: Practice what you fucking preach Over het je toe-eigenen van het verhaal van iemand anders en of dat wel mag. Over hoe hard we zijn voor elkaar en hoe Jozefien ondanks die hardheid blijft gaan. Over het moederschap.
Hoofdstuk 5: BetekenisHet meest filosofische stuk over onze collectieve zoektocht naar betekenis. En dat het misschien normaal is als je heel diep zit om na te denken over je nietigheid.
Hoofdstuk 6: Een betoging van zelfmoordenaarsWat gebeurt er als we van die mensen die er niet meer zijn protagonisten maken? Wat zouden ze zeggen? Is dat uiteindelijk niet de schoonste aanklacht tegen het systeem dat hen tot die keuze dwong?