Zwijgen is geen optie

Wim Claeys: Dat zijn onze woorden

Met Wim hadden we het over zijn jeugd in extreem rechtse kringen, over zijn vader die bij de SS zat. Over zijn deradicalisering en zijn strijd om woorden. Over polarisering, Schild en Vrienden en hun methodes.
Lees hier meer over het gesprek: https://zwijgenisgeenoptie.be/wim-claeys
Hoofdstukken
Hoofdstuk 1: Nooit meer oorlogOver de geschiedenis van de Vlaamsche beweging en hoe die tussen de twee wereldoorlogen vervelde richting facisme. Het verhaal van Wim's vader die uiteindelijk naar het Oostfront vertrok met het idee dat hij de Vlaamse strijd aan het voeren was.
Hoofdstuk 2: Het voordeel van de duidelijkheidDe morele consequenties van de collaboratie en de impact op een jonge Wim. Over het contrast tussen het beeld dat hij van zijn papa had en hoe de geschiedenis oordeelt over de Oostfronters. Over de holocaust en de eerste barstjes in zijn wereldbeeld.
Hoofdstuk 3: Het was maar om te lachenWim vertelt over zijn tijd bij het VNJ en het sluimerende racisme dat altijd aanwezig was, maar nooit expliciet werd. Over hoe je onder het mom van 'het was maar om te lachen' heel ver kan gaan, zonder ooit echt vragen te stellen bij het wereldbeeld dat achter die grappen zit. Over de parallel met Schild en vrienden.
Hoofdstuk 4: De deradicalisering van Wim ClaeysOver de 5 jaar waarin Wim nog bij extreem rechts bleef en steeds meer worstelde met het gedachtengoed. Over zijn uiteindelijke breuk en wat ertoe leidde.
Hoofdstuk 5: Onze woordenOver traditie en het belang van een nieuw verhaal vertellen vanuit oude verhalen. Over woorden, zinnen, liedjes, dansen en kleuren die we associëren met foute ideeën, maar die we moeten terugclaimen.
Hoofdstuk 6: Ik geloof hemOver Wim's liefde voor zijn vader en hoe hij vandaag, 20 jaar na de dood van zijn vader, het beeld van de SS'er verenigt met dat van de lieve papa.

Marieke De Maré: Verlangen naar ontroostbaarheid

Met Marieke hadden we het over leven en dood, over stilte en empathie, over de absurditeit en de knikkerbaan die het leven is.
Lees hier meer over het gesprek: https://zwijgenisgeenoptie.be/marieke-de-mare
Hoofdstukken
Hoofdstuk 1: De wereld die op onredelijke wijze zwijgtOver de absurditeit van ons bestaan en de 3 mogelijke antwoorden van Camus. Over antwoord 3: het omarmen van de absurditeit en léven en feesten. Over de dood en Mariekes angst om te sterven. Over die bizarre combinatie van leven en dood op hetzelfde moment.
Hoofdstuk 2: WitruimteOver wat tussen de regels in de witruimte staat. Over het gebrek aan witruimte in het leven en de nood aan zwijgen. We zien het leven vaak als een lijn naar boven maar wat als we ernaar zouden kijken als een lijn naar beneden? Over de mens en de schildpad.
Hoofdstuk 3: Verlangen naar OntroostbaarheidOver de andere opties van Camus. Over zelfmoord en de donkere kant van de absurditeit. Over een verlangen naar ontroostbaarheid en twee manieren van krabben. We zoomen nog meer uit en beseffen dat er geen lijn is. Niet naar boven en niet naar beneden. Er zijn alleen loopings. Over leven zoals een schildpad versus leven alsof je morgen dood kan zijn. Over de wilde rit op de knikkerbaan van het leven.
Hoofdstuk 4: EmpathieOver de moeilijkheden van samen leven, het gebrek aan gemeenschap en het daaruit voortvloeiende gebrek aan empathie. Over de rol van het onderwijs daarin.
Hoofdstuk 5: Het heeft deugd gedaanOver engagement en het beeld dat die term oproept van een wild gesticulerend persoon op een zeepkist op het marktplein. Over wat Marieke dan wel met haar werk wil bereiken en hoe dat de wereld toch stiekem wel een beetje beter maakt, ook al is dat niet per se de bedoeling.

Naima Charkaoui: Niet in mijn naam

Met Naima hadden we het over migratie en de droom van een wereld met open grenzen, over racisme, het hoofddoekendebat en andere maatschappelijke gevoeligheden.
Lees hier meer over het gesprek: https://zwijgenisgeenoptie.be/naima-charkaoui
Hoofdstukken
Hoofdstuk 1: DisclaimersOver onze rol in het licht van de geschiedenis, de blinde vlekken en absurditeiten waar we ons vandaag nog niet bewust van zijn. Over het nut van disclaimers en de neiging om je standpunten voortdurend te omringen door kussentjes. Over hoe Naima zich actief verzet tegen die neiging.
Hoofdstuk 2: De waarheid ligt niet per se in het middenOver polarisering en een sterk standpunt innemen. Over containertermen die het echte debat wegmoffelen en ons allen aan de oppervlakte houden. Over Naima's altijd aanwezige engagement dat uiteindelijk haar beroep werd.
Hoofdstuk 3: Actief pluralismeOver Naima's frustratie met de kwaliteit van het debat, toegepast op het hoofddoekendebat. Over hoe we ook zouden kunnen omgaan met religieuze en culturele verschillen.
Hoofdstuk 4: Sociaal verkeerOver populisme en andere misbruikte termen. Over het belang van semantiek. Over het verschil tussen bedoeling en effect in het racismedebat en de culturele verandering die we vandaag doormaken.
Hoofdstuk 5: Niet in mijn naamEen interessante vergelijking tussen de wereldeconomie en de Carrefour. Over waarom we het idee hebben dat het geluk van anderen dat van ons in de weg staat. Over het belang van preken voor eigen kerk als aanmoediging. Over jezelf dwingen om niet meer weg te kijken en mee te bouwen aan een betere wereld. Over 'neen' zeggen.

Wannes Cappelle: Ontferm u

Met Wannes Cappelle hadden we het over kwetsbaarheid en mannelijkheid, over de schijnbaar ongevaarlijke artiest en over zijn rise to the top met het Zesde Metaal.
Lees hier meer over het gesprek: https://zwijgenisgeenoptie.be/wannes-cappelle/
Hoofdstukken
Hoofdstuk 1: De woorden zijn met veel te veelWannes vertelt over de gemiddelde West-Vlaming die niet per se kampioen is in het uiten van emoties. Over hoe hij zelf misschien wel een gemiddelde West-Vlaming was en over hoe hij geleerd heeft toch zichzelf te zijn in die wereld.
Hoofdstuk 2: Wien es der hier de minst stoeren?Over de rode draad die door al het werk van Wannes loopt: Ontferm u, maak uzelf minder sterk. Want het is dat opbod dat burn-outs veroorzaakt, dat relaties doet stuklopen en dat oorlogen start.
Hoofdstuk 3: De pluimen da’ ‘k van junder è afgepaktOver de minder mooie kanten aan de rise to fame en het overdreven zelfvertrouwen dat Wannes al heel vroeg had. Over de vriendschap versus de carrière, over soep maken en fuck de radio. Over een vader die met één zin zijn zoon de energie geeft om jaren te blijven vechten.
Hoofdstuk 4: Ge zie min volk, dak u verheffeOver de blijde boodschap van Willem Vermandere en Messiaanse opdracht van Wannes Cappelle. Over een nummer dat al lachend de waarheid vertelt.
Hoofdstuk 5: Met wa woorden op een bladje en wa noten in mineurOver de valse underdogpositie van de zanger en de macht die je hebt als je op een podium staat en de waarheid kan verhullen met akkoorden. Over de Romeinse redenaars die de kunst van het bekritiseren zonder gepakt te kunnen worden al beheersten.
Hoofdstuk 6: Maar ‘k è altid de meeste marbelsTerug naar de jeugd van Wannes. Over hoe zijn overlevingsstrategie in de jungle van de speelplaats tot stand kwam. Over jongens op zoek naar zichzelf in de fitness en over een mogelijk alternatief voor de oude beelden van mannelijkheid.

Jeroen Olyslaegers: De liefde ondanks alles

Met Jeroen hadden we het over ironie en cynisme, over spiritualiteit en moraliteit, over onze onderlinge verbondenheid, over de media en de literatuur.
Lees hier meer over het gesprek: https://zwijgenisgeenoptie.be/jeroen-olyslaegers/
Hoofdstukken
Hoofdstuk 1: IronieJeroen praat over de kantelmomenten in zijn professionele leven. Over de postmoderne ironie van de jaren ’90 die hij van zich af moest werpen alvorens hij echt schrijver kon worden. Over het ontstaan van zijn engagement.
Hoofdstuk 2: De constatatie van het miraculeuze In- en uitzoomen in tijd en ruimte met Jeroen Olyslaegers. Jeroen introduceert zijn vorm van spiritualiteit, hij verbindt een verstopte wc met de kosmische grap die ons bestaan is en hij schetst het existentiële berglandschap waarin we allemaal verdwaald zijn.
Hoofdstuk 3: WIJ Jeroen schuift verbondenheid en verhalen naar voor als de medicijnen tegen alle grote problemen. Over klimaat en hoe een collectieve verantwoordelijkheid veel beter zou werken dan een persoonlijk schuldgevoel. Over de Europese Unie die vergeten is verhalen te blijven vertellen.
Hoofdstuk 4: Mycelisch bewustzijn Over het oude en een mogelijk nieuw model van communicatie. Over netwerken van schimmels die ons anders naar onze eigen realiteit kunnen doen kijken. Over de invloed van de wetenschap op onze manier van kijken, over de fluïditeit van moraliteit en hoe die in Wil zit, maar eigenlijk ook al in het begin van onze literatuurgeschiedenis.
Hoofdstuk 5: Moraliteit is een shortcutOver ratio en emotie en de overschatting van het eerste ten koste van het tweede. Over stemgedrag, ruzie binnen de relatie en het onbenoembare heden. Over de moraliteit die ons helpt om snel te oordelen maar niet om de complexiteit van de werkelijkheid te begrijpen.
Hoofdstuk 6: Jezelf in the equation brengenOver de geschiedenis van de wrok die nooit ophoudt. Over onze erfzonde en onze voortdurende strijd met onszelf. Jeroen pleit in dit hoofdstuk voor radicale eerlijkheid (in combinatie met zelfliefde) en hij geeft het goede voorbeeld door die op zichzelf toe te passen.
Hoofdstuk 7: Genadeloze spiritualiteitHet verhaal van hoe Jeroen van een kleine Jim Morrison evolueerde naar een voorvechter van het genadeloze zelfonderzoek. Over zijn hoogst persoonlijke vorm van harde spiritualiteit die andere, zachtere vormen niet veroordeelt, maar die wel nodig is om hem tot inkeer te brengen.
Hoofdstuk 8: ZombielandEen mediakritiek die respectvol blijft voor de mensen die in de media werken maar de hele mediawereld wel vergelijkt met een zombiefilm. Jeroen is hard, maar biedt daarna een alternatief. Of hij practicet alleszins wat hij in vorige hoofdstukken preacht en neemt zichzelf mee in the equation.
Hoofdstuk 9: Collectieve pijn Over een bijna bovenmenselijk begrip voor de haters. Over de pijn die eigenlijk niet zo heel verschillend is bij verschillende mensen en het fundamentele basisakkoord waarmee wel allemaal meetrillen.

Lionel Devlieger: De tanker bijsturen

Met Lionel hadden we het uitgebreid over de bouwsector en over bouwmaterialen, over circulair bouwen, hergebruik en recyclage, over beton als één van de grootste historische fouten, over het statuut van handenarbeid en de rol van technologie.
Lees hier meer over het gesprek: https://zwijgenisgeenoptie.be/lionel-devlieger/
Hoofdstukken
Hoofdstuk 1: De inerte tankerOver een hypothetische schooldirecteur die een gebouw moet laten afbreken en graag bepaalde elementen gerecupereerd wil zien. Over diezelfde directeur die dan een nieuw gebouw moet zetten en graag gerecupereerd materiaal zou gebruiken. Over de obstakels die hij tegenkomt en de gigantische inertie van de tanker die de bouwsector is.
Hoofdstuk 2: De coulissen van de maatschappijOver de afbraak van gebouwen in België en de zogenaamde recyclage van bakstenen en beton tot puin dat vandaag nul euro per ton waard is.
Hoofdstuk 3: De democratisering van cementOver de rol van cement in het onbruikbaar maken van alles wat het aanraakt. En dat terwijl het een fenomenale hoeveelheid C02 de lucht in spuwt. Over de tikfout die dat mogelijk gemaakt heeft en de algehele spijtigheid van nooit meer te ontmantelen gebouwen.
Hoofdstuk 4: De geschiedenis van hergebruik Over het hout van Europa dat we eerst opgebruikt hebben. Over de omschakeling van bouwen met the end in mind naar bouwen met superglue en het afschaffen van zorgvuldige afbraak onder druk van vastgoedprijzen. Deze geschiedenis vertelt Lionel aan de hand van het Manhattan van de jaren '20.
Hoofdstuk 5: Handenarbeid herwaarderenOver de precedenten die ons tonen hoe het ook kan. Over de renovatiegolf die eraan komt en hoeveel hergebruikte materialen die zal bevatten. Over handenarbeid en de culturele switch die nodig is om de negatieve perceptie rond handenarbeid te veranderen.
Hoofdstuk 6: Appropriate TechnologyOver de rol van technologie in de toekomst van de bouwsector. Over belachelijke innovatie die niet meer dan een statussymbool is voor individuen en instituties. Over manieren om de culturele shift te bewerkstelligen.

Geert De Jaeger: We zijn als Goden

Met Geert hadden we het over biotechnologie, genetische modificatie, de geschiedenis ervan, over CRISPR en de Europese wetgeving errond, over technologie en de fundamentele tegenstelling tussen tovenaar en profeet.
Lees hier meer over het gesprek: https://zwijgenisgeenoptie.be/geert-de-jaeger
Hoofdstukken Hoofdstuk 1: Zeer coole machineGeert leert ons de beginselen van de moleculaire biologie. Genen coderen voor eiwitten. Eiwitten vormen coole moleculaire machines en de allercoolste is ATP-synthase.
Hoofdstuk 2: We zijn als godenOver hoe de mens eigenlijk al heel lang ingrijpt op het niveau van de genen, verteld via het verhaal van de domesticatie van maïs. Over de Europese definitie van een GGO vandaag en het politieke probleem dat daaruit volgt.
Hoofdstuk 3: De tovenaar en de profeet Over de tegenstand en hun oprechte zorgen. De bezwaren tegen GGO's, van voedselveiligheid, over milieu tot de socio-economische zorgen vanuit de biosector. Het deconstrueren van de discussie. Hebben we het over een techniek of over een landbouwsysteem?
Hoofdstuk 4: Glyfosaat, permacultuur en herbebossingOver herbiciden, de voor- en nadelen ervan en meer specifiek het geval glyfosaat. Over permacultuur en of dat ooit ons huidige landbouwsysteem zou kunnen vervangen. Over de perfecte mix tussen grootschalig en kleinschalig.
Hoofdstuk 5: EcopragmatismeOver de huidige politieke situatie rond GGO's en de mogelijke versoepeling die er zit aan te komen. Over de eerste kleine stapjes in die versoepeling die de publieke perceptie zouden kunnen overleven.

Fleur Pierets: Vind je mij naïef?

Met Fleur hadden we het over kunst en activisme, over mensenrechten en lgbtqia+, over intersectionaliteit en een nieuw soort humanisme.
Lees hier meer over het gesprek: https://zwijgenisgeenoptie.be/fleur-pierets
Hoofdstukken
Hoofdstuk 1: De derde ruimteWat is normaliteit? Bestaat die persoon die volledig voldoet aan de norm wel? Over een derde ruimte waarin je de norm in vraag kan stellen zonder je er compleet tegen af te zetten. Fleur leeft en werkt in die ruimte.
Hoofdstuk 2: Van kwaadheid naar liefdeHoe ver staan we met de strijd? Wordt het beter of slechter? Een zoektocht naar de kwaadheid van Fleur en een voortdurende slingerbeweging tussen optimisme en pessimisme, van het diepste dal tot bij het sprankeltje hoop. En dat in 11 minuten.
Hoofdstuk 3: We zitten er allemaal op te kijkenHoe passen witte mannen in het verhaal? Over intersectionaliteit en hoe dat net iedereen zou kunnen dienen. Over quota en de voordelen van sociale media. Over de vocale minderheid en het stille midden.
Hoofdstuk 4: Luchtig activismeOver de impact van één individu en de daaruit volgende verantwoordelijkheid. Over een luchtig activisme dat verbindt ipv verdeelt. Over de afstand tot jouw activisme en de verantwoordelijkheid die bij je privilege komt kijken.
Hoofdstuk 5: Whatever worksOver de Stoïcijnen en het aanvaarden van wat is. En er dan iets mee doen. Voor Fleur gaat dit op voor het verlies van haar geliefde, maar ook voor hoe ze haar werk aanpakt. Ze erkent de messyness van de realiteit en zoekt naar positieve actie om er iets mee te doen.
Hoofdstuk 6: QueerEen eerlijk gesprek over het nut van alle minderheden onder één paraplu te verenigen en de moeilijkheden die daarbij komen kijken. Over de vrijheid van de één en waar die eindigt en of de ander dan nog mag beledigen. Een voorzichtige uitstap over de rol van de comedian vandaag. Wat mag en wat mag niet?
Hoofdstuk 7: Zo groots ben ik nietOver de tegenstand, over de strijd die niet los kan staan van de inhoud. Over de onmogelijke eis van de Voltaire quote. Over strengheid en de verantwoordelijkheid van de minderheden om elkaar te steunen in de strijd.

Philip Brinckman: De markt is het onderwijs binnengedrongen

Met Philip hadden we het over ons onderwijs en de rol van leerkrachten in onze samenleving, over jezuïeten en pedagogische theorieën, over van buiten leren en zelfactiverend leren en over de retoriek van het opklimmen.
Lees hier meer over het gesprek: https://zwijgenisgeenoptie.be/philip-brinckman
Hoofdstukken
Hoofdstuk 1: Plus est en vous Philip verzet zich tegen de beleveniseconomie die zegt dat alles leuk moet zijn en daarbij vergeet dat er meer in ons zit. Onderwijs moet dat in ons naar boven halen, zoals een game dat altijd net iets moeilijk wordt, waardoor je steeds je grenzen verlegt.
Hoofdstuk 2: Kameel, Leeuw & Kind Philip vat Nietzsche samen: Kinderen moet leren als kamelen in een spoor lopen, vervolgens moeten ze leeuwen worden en zich verzetten tegen de regels, weg van het spoor hun eigen weg kiezen. Enkel dan kunnen ze Kind (met hoofdletter) worden en dankbaar en vol verwondering in het leven staan. Volgens Philip willen we vandaag de kameelfase te vaak overslaan.
Hoofdstuk 3: De retoriek van het opklimmenDe markt is het onderwijs binnen gedrongen en zorgt ervoor dat er waarde (lees: economische waarde) wordt gegeven aan richtingen. Het onderwijs is het slachtoffer van de problemen van de maatschappij maar wordt wel verondersteld al die maatschappelijke problemen op te lossen. 
Hoofdstuk 4: De taak van het onderwijs Philip gelooft in het onderwijsmodel van Gert Biesta met de 3 pijlers: kwalificatie, cultuur en persoonlijke ontwikkeling. Die 3 pijlers moeten elkaar in evenwicht houden en nu is dat niet zo.
Hoofdstuk 5: Mensen een plaats geven Philip zoomt nog meer uit naar de alleroudste functie van het onderwijs: mensen een plaats geven in het culturele verhaal dat verteld wordt. Religie deed dat, maar met de secularisering is er ook iets wezenlijk verdwenen.
Hoofdstuk 6: 7x8=54 Philip verzet zich hevig tegen het zelfactiverend leren waarbij de leraar een facilitator/coach is die zichzelf moet wegcijferen en alles uit het kind zelf moet laten komen. Daar tegenover staat de leraar die weet wat hij de kinderen wil leren en ze zo efficiënt mogelijk daar waar hij ze wil krijgen brengt.
Hoofdstuk 7: Het afstootplankjePhilip heeft het over wat een leraar goed maakt. Een goede leraar is als een afstootplankje bij het verspringen, iemand waartegen je je kan afzetten om verder te springen. Dat is een moeilijk meetbaar iets, het gaat voornamelijk over passie en talent.

Thijs Van de Graaf: Macht en waarden

Met Thijs hadden we het over geopolitieke verhoudingen vroeger en nu, over de energietransitie en de internationale besluitvorming, over olie en de impact op het sociaal contract van Saoudi-Arabië, over Iran en China.
Lees hier meer over het gesprek: https://zwijgenisgeenoptie.be/thijs-van-de-graaf/
Hoofdstukken (0:00) Intro
(02:30) Hoofdstuk 1: EnergietransformatieOver het getouwtrek tussen de transitiebelievers en de fossiele lobby, goede gesprekken met mensen uit de fossiele brandstofindustrie en de harde feiten over de energietransformatie.
(10:55) Hoofdstuk 2: Het verhaal van IRENAOver competitie tussen internationale organisaties, de pogingen van olielanden om zich klaar te maken voor de toekomst en de mogelijke gevolgen van een transitie voor landen als Tsjaad en Nigeria.
(22:04) Hoofdstuk 3: We hebben dit al eens meegemaakt Over de oliecrisis in de jaren 70 en de complacency die daarna terug kwam, over het kartel dat in koloniale tijden de oliemarkt verdeelde en de daarop volgende assertiviteit van de olielanden.
(30:25) Hoofdstuk 4: Saoudi-Arabië Over ons aandeel in het financieren van oorlog en terreur, over de banden van Iran en Saoudi-Arabië met het westen en Amerika. En over patatten.
(37:17) Hoofdstuk 5: Macht en waardenHoe moeten we naar het nieuws kijken? Hoe gaan we om met de hypocrisie van de wereldpolitiek?
(42:27) Hoofdstuk 6: Het sociaal contract Het vervolg van de geschiedenisles over de nationaliseringen van de oliereserves in het Midden-Oosten. Het ontstaan van de oliemarkt en de daarbij horende bubbels. Over de gevolgen van die gigantische schommelingen in de olieprijs en over hoe Saoudi-Arabië langzaam zijn wereldmacht verliest en vatbaarder wordt voor revolutie.
(53:17) Hoofdstuk 7: Hoe ons wel te verhouden?Over in hoeverre de resource curse te maken heeft met het koloniale verleden. Over de rol van het westen in die hele puinhoop en hoe ons dan te gedragen om alles wat minder puinhoop te maken? Over de gordel van instabiliteit, over Libië en Marokko. Over de tanende rol van het westen op het wereldtoneel en het gigantische potentieel van India.
(01:01:04) Hoofdstuk 8: China Over dat land dat allerlei gemene dingen doet op het wereldtoneel en dan blijkt dat wij net hetzelfde doen/deden. Over de dominantie van China in de energietransitie en de laatste strohalmen van Europa om een rol te spelen. De hoofdrol is helaas al bezet, maar ze zoeken nog iemand om cafégast 3 te spelen...
(01:09:43) Hoofdstuk 9: Kyoto vs. Parijs Over dwingend klimaatbeleid opleggen versus iedereen zijn goesting laten doen. Over hoe in het Parijsakkoord niet één keer de term 'fossiele brandstoffen' staat. Over de scharniermoment waarin we ons bevinden.