Zwijgen is geen optie

Eva Rovers: Mensen zijn niet gevaarlijk

Met Eva hadden we het over het schrijven van biografieën, over hoe we oordelend naar het verleden kijken en niet naar de toekomst. Over de angst voor de burger en wat er gebeurt als je burgers wel serieus neemt. Over politieke participatie.
Lees hier meer over het gesprek: zwijgenisgeenoptie.be/eva-rovers
Hoofdstukken
(0:00) Intro
(3:13) Hoofdstuk 1: Feit en fictieOver Boudewijn Büch en zijn verhalen. Over de biografie die Eva schreef, waarin ze koos niet te proberen nagaan wat echt gebeurd was en wat niet, maar juist mild keek naar de verhalen die hij vertelde en wat erachter zou kunnen gezeten hebben. Over hoe we allemaal de werkelijkheid verdraaien om een gevoel over te brengen.
(11:26) Hoofdstuk 2: Waarom biografieën?Over Helene Krüller-Müller die er nooit voor gekozen heeft om haar persoonlijke brieven publiek te maken. Over de verantwoordelijkheid van de biograaf en het nut van biografieën om ons een minder zwart-wit beeld van het verleden te geven. Over de grote gebeurtenissen zien door de ogen van individuen.
(18:27) Hoofdstuk 3: Druppel in de oceaanOver Eva's beweging van het verleden naar de toekomst. Over de vraag hoe je met de toekomst bezig kan zijn in deze woelige tijden, wetende dat je eigen impact zo klein is en dat je de resultaten van je activisme misschien wel nooit zal zien.
(26:15) Hoofdstuk 4: VoorouderOver doemdenken en wegkijken van de miserie om overeind te blijven. Over de onmacht van het individu en de macht van het collectief om iets te veranderen.
(37:46) Hoofdstuk 5: Debat of dialoogOver het burgerberaad rond de klimaattransitie dat Eva mee organiseerde in Amsterdam. Over wat er gebeurt als mensen de ruimte krijgen om ervaringen te delen. Over polarisering en verharding en de geschiedenis van de sociale strijd die altijd gepaard ging met geweld. Over hoe het anders zou kunnen.
(45:12) Hoofdstuk 6: Angst voor de burgerOver de gemiddelde politicus die het goed bedoelt, maar gevangen zit in een systeem dat op korte termijn denkt en grote problemen voor zich uit schuift. Over inspraak die enkel de roepers aan het woord laat en daardoor bij de politicus een eenzijdig beeld geeft van een boze burger die vooral niet te veel te zeggen mag hebben. Over het mensbeeld dat achter dit denken zit en het alternatief dat deze vicieuze cirkel zou kunnen doorbreken.

Nozizwe Dube: Geen water bij de wijn

In dit reüniegesprek met Nozizwe hadden we het over haar rechtenopleiding, haar korte uitstap naar de politiek, over het dekoloniseren van de KU Leuven en over haar recent werk rond intersectionaliteit.
Lees hier meer over het gesprek: zwijgenisgeenoptie.be/nozizwe-dube-reunie
Hoofdstukken
(2:04) Hoofdstuk 1: SuitsOver de master Rechten die Nozizwe volgde aan de KU Leuven en de trend om daarna een bijkomende master te doen die dan niet altijd even betaalbaar blijkt te zijn. Over de opleiding die vooral focust op de glamoureuze advocaat en niet op pakweg mensenrechten.
(6:28) Hoofdstuk 2: Some things you just can't reformOver Nozizwe's avontuur in de lokale politiek van Tervuren en hoe dat haar huidige visie op de politiek heeft gevormd. Over de dunne lijn tussen instanties van binnenuit proberen veranderen en gebruikt worden om de status-quo te bevestigen. Over de onmogelijkheid om bepaalde structuren te hervormen.
(13:29) Hoofdstuk 3: UNDIVIDEDOver de studentenvereniging die Nozizwe aan de KU Leuven oprichtte. Over het manifest dat de vereniging schreef over dekolonisatie en wat dat betekent in de context van een universiteit. Over cancellen versus verrijken.
(21:50) Hoofdstuk 4: Niet wetenschappelijkOver het argument dat de dekoloniale ideeën niet wetenschappelijk zouden zijn en wat dat betekent. Over een ander idee dat dat verwijt krijgt: intersectionaliteit.
(28:49) Hoofdstuk 5: Right the wrongsOver het doctoraat van Nozizwe dat onderzoekt hoe de EU en het Hof van Justitie omgaan met intersectionele discriminatie vandaag. Over de problemen van het huidige wettelijk en juridisch kader. Discriminatie op basis van verschillende gronden kan alleen één voor één bekeken worden. En de regelgeving is zo versnipperd dat er geen complexe vormen van discriminatie aan bod kunnen komen op een eerlijke manier.

Bart Weetjens: Niet doen maar zijn

Met Bart hadden we het over het welzijn van sociale ondernemers, over hun neiging om zich op te offeren voor een betere wereld, over passie en obsessie en over technieken om gebalanceerder te leven en werknemers als mensen te behandelen.
Lees hier meer over het gesprek: https://zwijgenisgeenoptie.be/bart-weetjens/
Hoofdstukken
(0:38) Hoofdstuk 1: Wellbeing Project Bart schetst het probleem: sociale ondernemers lopen veel meer dan anderen het risico in burn-out en depressie terecht te komen. Ze zetten de noden van anderen voor die van zichzelf en vereenzelvigen zich met hun succes en hun heldenrol. Ze vergeten daarbij hun eigen menselijke noden en dat leidt op termijn tot minder impact in de plaats van tot meer.
(7:58) Hoofdstuk 2: Harde cashOver als pop op het podium in Davos gaan staan en applaus in ontvangst nemen van de rijkste mensen ter wereld, maar dan geen geld krijgen. Over de spanning tussen geld en goed doen. Over enkele succesvolle projecten die bakens van hoop zijn, maar dat eerder ondanks dan dankzij het systeem zijn.
(17:03) Hoofdstuk 3: Dat doet wonderen Over de technieken en de praktijken die Bart probeert te introduceren in bedrijven. Ze zorgen ervoor dat werknemers als gehele mens aanwezig kunnen zijn op hun job en zich dus ook dieper tot elkaar kunnen relateren. Dat leidt dan weer tot meer geluk, meer samenwerking, meer effectiviteit, meer alles.
(23:02) Hoofdstuk 4: Passie of obsessie? Over de titel van sociaal ondernemer en die criteria die Ashoka gebruikt om van iemand een zogenaamde 'fellow' te maken. Over obsessie en het gezonde alternatief passie. Over meer collaboratieve vormen van ondernemen en over de moeilijke vraag of Ghandi dezelfde impact had gehad als hij een meer gebalanceerd leven had geleid.
(33:38) Hoofdstuk 5: Loslaten Over the one thing to fix. Als we het probleem van mentaal welzijn oplossen dan fixen we tegelijk ook alle andere problemen. Of dat is wat Bart gelooft. Over de praktische voordelen van het bewandelen van een spiritueel pad voor een ondernemer. Over durven loslaten. Over onze woede die we sluimerend meenemen in alles wat we doen en dus ook in het goede dat we denken te doen.

Anneleen De Bonte: Ik huppel vaker

In dit reüniegesprek met Anneleen hadden we het over haar strijd om de financiële wereld duurzamer te maken, over blij zijn in zware tijden en over de vraag of gezondheidszorg investable is.
Lees meer op https://zwijgenisgeenoptie.be/anneleen-de-bonte-reunie
Hoofdstukken
(0:00) Intro
(2:02) Hoofdstuk 1: Aan de broek van de mamaOver Anneleens rol in adviescomités van pensioenfondsen en financiële koepelorganisaties. Over de eenzaamheid van het vertegenwoordigen van de stem van mens en natuur. Over al dan niet genoeg doen en over het vermoeiende titanenwerk van tankers proberen bijsturen.
(9:21) Hoofdstuk 2: 't Is mijn gedacht maarOver hoe de meest indrukwekkende politieke resultaten nog steeds terkortschieten om onze planeet te redden. Over Anneleens rol in dat grote verhaal en het effect dat nadenken over je rol en de balans opmaken heeft. Over vrolijk zijn en huppelen in apocalyptische tijden. Over ons onvermijdbare eigen perspectief.
(18:10) Hoofdstuk 3: Is Health investable?Over de vraag of onze gezondheidszorg met privémiddelen gefinancierd zou kunnen worden en over wat voor worstelingen die vraag bij Anneleen veroorzaakt. Over de focus op impact en de gaten in die benadering.
(27:31) Hoofdstuk 4: KuikentjesOver Anneleens worsteling met de geneeskunde, de verwachtingen en de hoogmoed van de dokter. Over achterover leunen en jezelf als mens zien. Over de grootste uitdaging voor de geneeskunde en over het effect van dicht bij jezelf blijven op anderen.

Wim Van Lancker: Vanuit welbegrepen eigenbelang

Met Wim hadden we het over armoede. Over ons systeem van sociale zekerheid en hoe het automatisch de meest kwetsbare mensen benadeelt. Over leven in schaarste en wat dat met je mentale bandbreedte doet. Over een nieuw verhaal dat terug de solidariteit voorop stelt.
Lees hier meer over het gesprek: zwijgenisgeenoptie.be/wim-van-lancker/
Hoofdstukken
(2:06) Hoofdstuk 1: 40 jaar dezelfde cijfersOver de armoedecijfers. Over het falen van beleid en over de economische en culturele veranderingen sinds WOII tot nu. Over de switch van institutionele solidariteit naar wederkerigheid en persoonlijke verantwoordelijkheid.
(13:57) Hoofdstuk 2: SchaarsteOver de veranderende arbeidsmarkt en de holle retoriek van het omscholen en kneden van mensen naar de nieuwe jobs. Over wat schaarste doet met een mens en waarom streng beleid averrechts werkt. Over het buikgevoel van de kiezer en waarop de politicus hem aanspreekt. Over een nieuw politiek project rond institutionele solidariteit.
(26:06) Hoofdstuk 3 : Een superinteressante analyse van de sociale zekerheid deel 1Over het ontstaan van de sociale zekerheid via zogenaamde 'mutualiteiten' ofte collectieve spaarkassen van fabrieksarbeiders. Over het universeel maken van dat systeem, steunend op een eerlijke spreiding van de risico's en een gedeelde wens naar stabiliteit. Over de huidige toestand en de risico's die helemaal anders verdeeld zijn.
(33:42) Hoofdstuk 4: Een superinteressante analyse van de sociale zekerheid deel 2Wim gaat in meer detail in op de financiering van de sociale zekerheid en legt uit waarom het systeem vandaag onder druk staat. Over politieke inmenging en ideologische keuzes die de meest kwetsbare mensen treffen.
(41:41) Hoofdstuk 5: Welbegrepen eigenbelang of welbegrepen solidariteit?Over een nieuw verhaal waar iedereen zich in kan vinden of op z'n minst de zoektocht naar overlappende belangen zodat genoeg mensen uit welbegrepen eigenbelang kiezen voor dit samenlevingsmodel. En is er dan geen besef nodig van de luxe waarin we met 85% leven zodat er voldoende volk tegen armoede kan strijden. Want hoe kan je strijden voor een groot verhaal als je in overlevensmodus zit. En wat dan met klimaat en al die andere problemen?
(55:03) Hoofdstuk 6: Center ParcsOver de luxe waarin onze Middenklasse verkeert en het moraliserend vingertje die ze daar op wijst. Over de wortel en de stok en wat is dan het welbegrepen eigenbelang van waaruit een ingenieur voor een solidair systeem zou moeten kiezen? Over dreigende instabiliteit en hoe we iets kunnen veranderen voor de problemen echt groot worden.

Joris Luyendijk: De geest is uit de fles

Met Joris hadden we het over de media, over polarisering, over klimaat en over sociale rechtvaardigheid. Over of de mens fundamenteel goed of slecht is. Over waarom het niet beter wordt.
Lees hier meer over het gesprek: https://zwijgenisgeenoptie.be/joris-luyendijk/
Hoofdstukken
(0:00) Intro
(2:50) Hoofdstuk 1: Content consumerenOver een eigenwijze Joris die niet functioneert binnen organisaties en zijn eigen weg kiest. Over de visie van Joris op media en hoe hij zelf omgaat met traditionele en sociale media.
(10:26) Hoofdstuk 2: De geest is uit de flesOver kritische journalistiek die door de pyromaan gebruikt wordt om het kot in brand te steken. Over de twijfel en de nieuwsgierigheid die het moeten opnemen tegen de angst. Aan de hand van onze pereceptie over het Midden-Oosten en onze perceptie over de bankenwereld vertelt Joris over de hypocrisie onder zijn hoogopgeleide lezers.
(19:14) Hoofdstuk 3: Legitieme en illegitieme grievenOver systeemkritiek en de moeilijkheid om terechte van onterechte kritiek te onderscheiden. Over het toenemende wantrouwen ten opzichte van de elite.
(27:54) Hoofdstuk 4: Twee verdiepingenOver de treinchauffeurs en de installateurs van zonnepannelen enerzijds en de high potentials anderzijds. Over de onoverbrugbare kloof tussen die twee groepen en de realisatie dat Joris lezers uit groep 2 komen. Over het hiërarchisch organiseren van de samenleving en de ellende waar dat toe leidt.
(33:27) Hoofdstuk 5: Twijfel aan de twijfel Een kritiek op de linkerzijde die leidt tot een bedenking over neutraliteit die niet bestaat. En dan een existentiëel gesprek over twijfel aan de twijfel, waarbij Joris eerder de autoritaire kant opgaat en liever gewoon sommige debatten buiten de publieke opinie houdt. Over burgerberaad als alternatief daarvoor.
(47:04) Hoofdstuk 6: De sprookjesOver het laatste boek van Joris, De Zeven Vinkjes, en hoe hij daar wel een horizon ziet en optimisme voelt. Het contrast met de andere grote uitdagingen waarop hij werkte en een poging van Anthony om datzelfde optimisme op die domeinen toe te passen.
(53:51) Hoofdstuk 7: Waarom wordt het niet beter?Over wat 'beter' betekent en over het belang van de discussie over schijnbaar neutrale woorden als beter. Over gefilosofeer als vertrager van verandering.
(01:05:54) Hoofdstuk 8: De pauzeknopJoris en Anthony gaan verder over het concept van de pauzeknop. Is praten een afleiding? Of moet je grondig praten voor je iets doet? En wat doen we bij Zwijgen is geen optie? Duwen wij dan ook op de pauzeknop? En hoe weet je dat dan van iemand anders? Een pittig meningsverschil met een happy end.

Dilara Bilgiç: Je moet het leven

Met Dilara hadden we het over emoties en de behoeftes die daar onder zitten, over polarisering en hoe we ze moeten bestrijden, over het labelen van mensen en onze feilbare hersenen, over preken voor eigen kerk of op de brug blijven staan.
Lees hier meer over het gesprek: https://zwijgenisgeenoptie.be/dilara-bilgic/
Hoofdstukken
(2:15) Hoofdstuk 1: Emotie en behoefteOver het wegdrukken van emotie en onze collectieve incapaciteit om te vatten wat er onder onze emoties zit. Over een andere manier van praten die dat probleem zou kunnen fixen.
(8:12) Hoofdstuk 2: De brugOver moeite in mensen steken terwijl zij dat niet voor jou doen. Over ergens bijhoren of je diffuse identiteit omarmen. Over begrip voor zelfs die mensen die 5 straten van de brug wonen.
(15:59) Hoofdstuk 3: Impliciet racismeOver taal en labels en over ons feilbare denken. Dilara vertelt over enkele onderzoeken die aantonen dat er veel impliciet racisme is, maar ze verbindt daar optimistische conclusies aan, want als het impliciet is, dan is het gewoon kwestie van ander gedrag aan te leren.
(28:30) Hoofdstuk 4: Slachtoffer impliceert daderOver Dilara's onverbeterlijk optimisme en haar weigering om in de slachtofferrol te kruipen. Over je moreel gedragen los van het nut ervan. Over in gesprek gaan met 'de andere kant' en het belang van proberen begrijpen. Over de steeds grimmiger wordende politiek in het Westen en de parallellen met het Turkije waaruit haar vader is gevlucht.
(39:34) Hoofdstuk 5: Preken voor eigen kerkEven een uitstap langs het andere pad, namelijk het pad van de focus op gelijkgestemden en hoe dat ook tot verbetering zou kunnen leiden. Een analyse van de situatie tijdens Corona en de verschillende kampen die ontstaan zijn. En een mogelijk idee om uit die polarisering te geraken.
(50:05) Hoofdstuk 6: PanopticonOver de onmogelijkheid om ervaringen te vergelijken. Dilara demonstreert haar oprechte empathie voor jongeren én ouderen in het lockdowndebat. Over plaats maken voor je eigen behoeftes en emoties en wat dat met je doet. Over het ressentiment dat je zou kunnen voelen voor iemand die een duidelijk moreel kompas heeft en over de bevrijding die Dilara voelde toen ze het wij-zij denken losliet.

Chris Van Lysebetten: Het is als bloemen planten

Met Chris hadden we het over jongerenwerk, over gentrificatie en het preventieve als alternatief voor het curatieve.
Lees hier meer over het gesprek: https://zwijgenisgeenoptie.be/chris-van-lysebetten/
Hoofdstukken
(2:15) Hoofdstuk 1: Bende of clubChris vertelt over zijn eerste projecten, waarbij hij een mandaat had van de minister om met 1 miljoen belgische frank 350 jongeren te helpen. Hij was 29 jaar en had geen ervaring. Hij vertelt heel concreet hoe hij een groep zware jongeren in Ledeberg benaderde.
(11:05) Hoofdstuk 2: GentrificatieOver de Zuidpool in Gent waar 'probleemjongeren' in conflict waren met skaters en waar er nu een algemene werking is met beide groepen. Over de Nieuwe Dokken, waar de kinderen uit de sociale woonblokken slachtoffer dreigen te worden van de stadsvernieuwing en waar Habbekrats die jongeren terug zichtbaar wil maken.
(16:59) Hoofdstuk 3: Triple AHet verhaal van Habbekrats Oostende en hoe ze de kinderen daar vanuit het grimmige Westerkwartier tot in een villa op zeedijk gekregen hebben.
(24:33) Hoofdstuk 4: Curatief vs. preventiefOver het succesverhaal van Habbekrats binnen een steeds grimmiger wordende maatschappij. Over het curatieve dat alle centen krijgt en het preventieve dat volledig verwaarloosd wordt, ondanks dat succesverhaal.

Matthias Vermael: Hoe creëer je een utopie?

Met Matthias hadden we het over inclusie, over subsidies en neokolonialisme, over een nieuwe vorm van leiderschap en over machtsverschuivingen binnen organisaties.
Lees hier meer over het gesprek: https://zwijgenisgeenoptie.be/matthias-vermael/
Hoofdstukken
Hoofdstuk 1: De utopieOver circus als een groep mensen die allemaal op een bepaalde manier anders zijn. Over de utopie van al die mensen te proberen verenigen op één plek en de moeilijkheden die dat met zich meebrengt.
Hoofdstuk 2: NeokolonialismeOver de spanning tussen het subsidiedossier en de realiteit. Over de termen die je moet gebruiken om geld te krijgen die in de realiteit soms meer kwaad dan goed doen. Over doelgroepen, het tellen van gehandicapte kinderen en de verplichting van tijdelijkheid. Over het gevaar van in een neokoloniaal discours terecht te komen.
Hoofdstuk 3: Historische inertieOver de cultuur van een organisatie die soms verandering in de weg staat. Over macht en privilege afgeven en de conflicten die daaraan vooraf gaan. Over wie de sleutel van het materiaalkot krijgt en over nieuwkomers en Vlaams Belangers in één organisatie verenigen.
Hoofdstuk 4: Nieuw leiderschapEpibraties over leiderschap, hoe we er traditioneel naar kijken en hoe dat kijken invloed heeft op de inhoud ervan. Over hoe we er ook naar zouden kunnen kijken en hoe dat organisaties veel rijker zou kunnen maken. Over plaats maken.

Saar Depuydt: Ik heb u gezien

Met Saar hadden we het over mensen op de vlucht, de kampen in Calais en Duinkerke en de overtocht naar het VK. Over het absurde spel tussen Engeland en Frankrijk en het gevecht tegen cynisme.
Lees hier meer over het gesprek: https://zwijgenisgeenoptie.be/saar-depuydt/
Hoofdstukken
Hoofdstuk 1: TransitEen schets van de situatie van mensen op de vlucht in Duinkerke begin 2022. Over de wens om naar het Verenigd Koninkrijk te gaan en de moeilijkheden die je onderweg tegenkomt. Over mensen die over geraken en hoe dan. Over smokkelbendes en politieraids. Over waarom juist Engeland en over de minieme legale route naar Europa.
Hoofdstuk 2: "Ongevallen"Het vervolg van het absurde spel dat gespeeld wordt tussen overheid, mensen op de vlucht en hulporganisaties. Over het grotere schaakspel tussen staten en de gevolgen voor de mensen in de bootjes. Over de 27 mensen die gestorven zijn op de Noordzee en hoe safe passage dat zou kunnen voorkomen.
Hoofdstuk 3: De hypotheek en een glas roséOver hoe 7 jaar in Calais en Duinkerke Saar veranderd hebben. Over haar vrienden en familie vroeger en nu. Over functioneren in onze wereld als je die andere wereld kent en de energie die soms ontbreekt om de ander te overtuigen van het nut van solidariteit.
Hoofdstuk 4: Oorverdovende stilteOver de selectieve aandacht van de media voor dit probleem. Over het gevecht met cynisme als gevolg van die ongevoeligheid. Over de gelijkwaardigheid die er vaak niet is en de traumatische gebeurtenissen die deze mensen hebben meegemaakt tijdens hun tocht.
Hoofdstuk 5: Ik heb u gezienOver hoe er op politiek vlak helemaal niets gebeurt, maar op het niveau waar Saar zit wel vanalles beweegt. Over haar bescheiden rol in dat complexe geheel. Over helpen of ondersteunen. Over ons Westers superioriteitsgevoel dat eigenlijk vrij ongefundeerd is.